Kleur van geluk

Opluchting

Opgetogen en gespannen tegelijk, zo begin ik te lezen aan Kleur van Geluk van Thomas Verbogt.
Ik vind het altíjd spannend om aan een boek te beginnen dat geschreven is door iemand die ik ken. Thomas heeft mij begeleid bij het schrijven van mijn eigen twee romans, ik heb een warme plek gereserveerd voor hem.  Ik moet vaak luid lachen om zijn columns, kan ontroerd raken door zijn rake observaties en zijn voorgaande romans waren prachtig. Maar toch… wat nou als deze tegenvalt, wat nou als ik het niks vind?

Opluchting al na een paar bladzijden. ‘Wat schrijft die man toch mooi’, roep ik tegen mijn huisgenoten. Ik schrik ook. Wat een persoonlijk boek is dit! Ik kom verhalen tegen die ik ken, verhalen waarvan ik weet dat ze waar zijn, dat ze over Thomas gaan. Meer dan bij zijn vorige boeken.

Daniels geluk
De hoofdpersoon is Daniel Timmer. Aan de vooravond van zijn zestigste verjaardag loopt hij door de stad waar hij is geboren en opgegroeid. In het stadspark herkent hij een oude vrouw die in een rolstoel wordt voortgeduwd. Toen hij zeventien was had hij een geheime verhouding met haar; zij was getrouwd en vijfentwintig jaar ouder. Zij herkent hem niet, ze is haar leven vergeten. Deze confrontatie veroorzaakt bij hem de vraag wat zijn eigen leven betekend heeft, waarom hij zich nooit heeft kunnen overgeven aan geluk, terwijl het geluk hem wel een paar keer omhelsde.

Mijn geluk?
Ik begin me af te vragen hoe het zit met het geluk in mijn leven? Herken ik het wel als het daar is? Telt het nog wel als de mensen met wie ik dat geluk heb gedeeld er niet meer zijn of het niet meer weten? Is het erg als je de geluksmomenten in je leven zelf verzonnen hebt?
Die laatste vraag klinkt misschien wat merkwaardig, maar de gedachte wordt in gang gezet door Daniel die zegt dat hij zichzelf verzint in verzonnen situaties, maar dat hij zeker weet dat wat hij verzint ook wáár is. Die verzonnen situaties zijn voor hem net zo echt als de realiteit. ‘Alles wat er was, was toch echt! Dromen toch ook!’ zegt hij.

Fantasie als werkelijkheid
Tijdens het lezen denk ik er niet bij na, neem alle gebeurtenissen in het verhaal voor wáár aan. Maar als ik het boek heb weggelegd stel ik me voor dat een gedeelte van het verhaal net zo goed zo’n verzonnen situatie kan zijn; fantasie. Een fantasie van Daniel in gang gezet door onder meer de dood van een vriend en een ontmoeting met een schim uit het verleden. In gang gezet door het besef dat het leven eindig is, dat er afscheid genomen moet worden, van anderen, van jezelf. Maar afscheid nemen als niet alles verwerkt, verklaard of gewroken is, is niet te verteren. Ik vraag me af of het zo is dat Daniel in zijn fantasie verdwijnt, bedenkt hoe het verder had kunnen gaan met de succesvollen, de ‘anderen’ en de onafgewerkte draden van het leven.

Maakbare herinnering
Ik heb geen idee of Thomas het ook zo bedoeld heeft, maar gek genoeg maakt dat me niet uit, ik vind het prettig om het verhaal op deze manier te lezen omdat het me doet beseffen dat ik mijn eigen fantasie dus kan gebruiken voor de onafgewerkte draden van mijn leven. Ik mag ze zelf afhechten, zachter maken. Bedenken, dromen en fantaseren hoe het af had kunnen lopen, hoe sommige dingen gelukkiger hadden kunnen zijn. En met Daniel in mijn achterhoofd kan ik dan zeggen: als ik het bedenk, is het er. En wat er is, is waar.

Afscheid nemen
Het voelt alsof ik met dit boek porselein in handen heb. Het lijkt sprookjesachtiger dan eerdere boeken die ik van Thomas heb gelezen. Sprookjesachtig omdat de taal breekbaar is, zweeft, danst en stokt, maar alleen als hij moet stokken, als dat hoort bij de gebeurtenissen. Ik kan Kleur van Geluk met een gerust hart wegleggen: Het is hem weer gelukt: Een prachtig verhaal over ouder worden, afscheid nemen en doorgaan ondanks alles.

Karin de Groot

http://karindegroot.tv/