Bommel

Lijkt me sterk dat ik als kind enorm geïnteresseerd was als ouderen vertelden over iets wat bij hun tijd hoorde en nu niet meer aan de orde was. Had vaak met ontberingen te maken. Groot woord, ontberingen, maar zoiets.
Bijvoorbeeld: “Er was toen alleen maar koud water in huis.” Gevolgd door schepje er bovenop: “We wisten niet eens wat een douche was!”
Voor de goede orde: ik was kind in de jaren vijftig. Het werd altijd een beetje verwijtend gezegd, alsof je belachelijk verwend werd met een douche waaruit warm water kwam.
Ergste vond ik altijd: “Ja, je kunt wel merken dat je de oorlog niet hebt meegemaakt.”
Kon ik niets aan doen! Moest ik zeggen dat het me speet?
Ik heb altijd mijn best gedaan niet met zulke herinneringen hard te koop te lopen, hoewel ik me nu beetje moet beheersen. 
Eind dit jaar is het vijftig jaar geleden dat de laatste mijn in Zuid-Limburg werd gesloten. De eerste twaalf jaar van mijn leven was steenkool de brandstof voor de kachel. In de keuken stond een gasfornuis, daar ging alles vanzelf, maar voor de kachel moest je dus kolen uit het kolenhok halen. Die kolen werden eens per maand bezorgd.
Na de warme douche was het mijn taak met de kolenkit naar het kolenhok in de achtertuin te lopen, een karwei waartegen ik veel bezwaren had, maar ja, toen deed je nog wat je gezegd werd.
Je had wel eer van je werk, want even later brandde de kachel. In de onze waren de vlammetjes te zien. Aangenaam om naar te kijken.
Nog aangenamer waren de momenten erna: mijn vader en ik die liggend op onze buik voor die kachel in de ochtendkrant de avonturen van Olivier B. Bommel en Tom Poes lazen, opgingen in de weergaloze taal van Marten Toonder. Die momenten zijn nu niet meer te delen.