Eerste

Als je iets wezenlijks meemaakt, denk je altijd aan de eerste keer dat je hetzelfde beleefde. De eerste verliefdheid is altijd opnieuw voelbaar in alle latere. Het eerste grote verdriet. De eerste keer dat je aan alles merkte dat je succes had. De eerste rouw. 
Vandaag hoef ik geen moeite te doen om te denken aan de eerste Dodenherdenking in mijn leven. En het eerste dat me dan te binnen schiet is stilte.
Natuurlijk wist ik als kind in de jaren vijftig al vroeg dat de oorlog nog niet zo lang geleden was. Mijn ouders waren jong geweest in die oorlog. Het was hun dichtstbijzijnde verleden, terwijl ze ook hun handen vol hadden aan de nieuwe tijd waarin ik hun eerste kind was.
De oorlog had dierbaren van hen afgenomen en dierbaren van dierbaren die soms nog geen raad wisten met hun verwoeste leven.
Ik zeg het in de woorden van nu, maar het was zo anders hoe ze de namen van de doden uitspraken dan die van hun vrienden die op bezoek kwamen. Ja, om iedere naam hing zachte stilte. 
Was vijf toen ik voor het eerst meeging naar de Dodenherdenking, bij de Waalbrug. De (toen nog) een minuut stilte leek veel langer te duren dan die ene minuut. De stilte hoorde bij de namen die mijn ouders die dag hadden genoemd, niet alleen die dag trouwens, maar op die dag was het anders. Ik durfde me niet te bewegen, maar toch keek ik naar mijn ouders die tranen in de ogen hadden.
Vandaag denk ik weer aan die momenten, net als ieder jaar. Over iets wat niet begrijp, mag ik niet oordelen. Wat ik niet begrijp zijn de discussies die de laatste jaren telkens weer opvlammen rond vandaag, vaak zo raar fel, de botsende belangen, welke belangen? De oorlog was de oorlog, de doden zijn de doden. Niemand is voorbij.