Stilte

Voor het eerst in vier weken betreurde ik dat ik niet thuis was, maar in het dorp aan zee, dus niet in mijn werkkamer waar de boeken van Joost Zwagerman staan. Daarin wilde ik meteen gaan bladeren toen het bericht van zijn dood kwam. Boeken van een overleden schrijver verzetten zich tegen de dood. Hier is hij toch, zeggen die boeken. Hier in het huis aan zee ligt alleen zijn telefoonnummer. Paar jaar geleden kwam ik hem in het dorp tegen. Hij woonde tijdelijk in de buurt, in een vakantiehuisje. Zijn huwelijk was voorbij en dan gaan mannen vaak naar vakantiehuisjes. Het was vroeg in de ochtend. Hij dronk koffie op een terras, met een Duitse vrouw die hier was om hem in te interviewen. Hij schreef zijn nieuwe telefoonnummer op een bierviltje. Ik kende hem niet goed, wist bijvoorbeeld niet dat hij aan depressies leed, wel dat zelfmoord hem fascineerde, voor zover dat woord van toepassing is. Tien jaar geleden publiceerde hij een broos boek over dat onderwerp, `Door eigen hand’. Zie je, daarin zou ik nu graag even lezen, misschien in de hoop iets tegen te komen waardoor ik begrijp waarom hij eergisteren stopte met leven. Ja, een diepe depressie maakt het besluit, de daad begrijpelijk, maar toch wil je nog iets meer weten. Waarom? Omdat het onbevattelijk is. Omdat het bijna altijd onbevattelijk is. Twee jaar geleden zag ik hem voor het laatst, bij de presentatie van zijn twee kloeke delen `Americana’, een verzameling stukken over de Amerikaanse cultuur. Een vrolijke bijeenkomst, waar, zoals dat heet, iedereen was. Een trotse, zelfverzekerde Joost. Op de dag van zijn dood verscheen zijn laatste boek. Het zijn kunstbeschouwingen waarnaar ik benieuwd ben. Daarin werd hij steeds beter. Of er nog een nieuwe roman in hem leefde, weet ik niet. Ik denk het eerlijk gezegd niet en ook denk ik dat hij dat erg vond. Troostrijke titel van dat laatste boek: `De stilte van het licht’.