Netjes

In Elsevier lees ik een interview met Klaas Dijkhoff, de fractieleider van de VVD. Hij zegt daarin onder meer dat zijn partij zich niet meer richt op de `hardwerkende Nederlander’ maar op `goed volk’. Hij licht het toe: “Ik beoordeel mensen op hoe ze zich gedragen en of ze hun best doen.” 
Hij heeft het bijvoorbeeld over `netjes’ je werk doen en je kinderen `keurig’ opvoeden. We moeten er zelf invulling aangeven. Ik heb het gevoel dat deze benadering nog om verfijning vraagt, maar blijf hangen bij je best doen.
In een periode van mijn leven is dat vaak tegen me gezegd: je moet wel je best doen! Die periode ligt ver achter me. En wat ik me ervan herinner is dat je altijd je best moest doen bij iets waarvoor je al je best deed door daar te zijn. Ik zal het illustreren aan de hand van een actueel voorbeeld: stel dat je deze dagen de Vierdaagse loopt. Dan is het toch raar wanneer iemand aan het begin van de eerste dag zei: “Nou, doe je best.”
De laatste keer dat het tegen mij gezegd werd, was tijdens mijn rijexamen. We reden de snelweg op en de examinator zei: “Doet u maar eens uw best.” Deze oproep verlamde me en bij de eerste afslag gingen we er weer af.
Ik ga verder terug, eerste dag van de lagere school. De onderwijzer gaf me een hand en zei: “We gaan vanaf nu goed ons best doen. Laat maar eens zien dat je netjes kunt zitten.” En hij wees naar een kleine tafel en stoel. (Een Dijkhoff-woord trouwens: netjes.) Ik nam op de stoel plaats en vroeg me af hoe het moest, netjes zitten, en waarom het hoorde bij je best doen. Hoe kon je iets doen, je best dus, terwijl je netjes zat? Ik raakte in een probleem verzeild dat me mijn hele leven zou achtervolgen. Min of meer nog steeds.