Schaamte

Natuurlijk volgde ik de herdenkingen van de bevrijding van Auschwitz, met gebogen hoofd. Ik wil erover schrijven, maar kan dat niet. Mijn hoofd zit dan zo vol koude stilte dat er geen gedachte meer bij kan. Voor het eerst zag ik de beelden toen ik een jaar of vijf was. Er lag een boek op tafel. Met foto’s. Zulke foto’s had ik nog nooit gezien. Mijn jonge leven veranderde toen. Ja, er veranderde iets in de warme veiligheid waarin ik in de jaren vijftig opgroeide. Voor wat dat was had ik uiteraard geen woorden. 
Ik was zo geschrokken dat ik naar buiten moest. Het was begin mei, de zon scheen, de lucht was vrolijk blauw. Ik rende over de stoep nergens heen en daarna weer naar huis waar het boek niet meer op tafel lag. Mijn moeder had thee gezet en probeerde met zachte stem uit te leggen wat ik had gezien.
In het laatste jaar van vorige eeuw ging erheen. Ik logeerde in Krakau, het moest, ik wilde niet, het moest. 
Niet zo laat in de ochtend, er waren nog niet veel mensen, niets verroerde zich, de bleke zomerhemel boven Auschwitz was leeg, geen vogel te bekennen – maar misschien dácht ik dat alleen maar, kwam het door de koude stilte in mijn hoofd. In Krakau schreef ik die avond een kaart naar mijn ouders: dat ik er geweest was en een tijdje niet meer kon praten.
Wat valt er trouwens te zeggen over de excuses van onze premier, voor de houding van de regering destijds? Nadat Gert-Jan Segers er in december over begon, hebben ambtenaren een paar weken aan de formulering gewerkt. Die was simpel, bleek zondag. Het werk van de ambtenaren was dus de moeite waard. Nu kunnen ze aan de slag met nieuwe excuses. Dat de vorige zo laat kwamen. Misschien moet het meer over schaamte gaan.