De Gelderlander

 Nog niet zo lang geleden was het zo dat wanneer in Engeland een parlementslid in een seksuele affaire was beland, die altijd een spectaculaire uitstraling had, die affaire dus. Dan was het parlementslid bijvoorbeeld in een leren bikini op een hotelkamer betrapt te midden van een stuk of tien publieke vrouwen. Of was een parlementslid door zijn minnares naakt opgesloten in een bezemkast nadat hij haar de bons had gegeven. Natuurlijk allemaal heel hinderlijk voor zijn leerplichtige kinderen en ook voor zijn vrouw, maar ik moet eerlijk zeggen: het had ook wel iets. 

Als je een artikel onder ogen krijgt waarboven staat `Plannen publieke omroep’, ga je dat niet met genoegen zitten lezen. Ik scheurde zo’n artikel uit een krant, het zwerft over mijn bureau, soms kijk ik ernaar en dan schiet er een flard van een zin omhoog, bijvoorbeeld dat Rutger Castricum een programma gaat maken met boze burgers. Daar zie ik dan enorm tegenop, tegen die boze burgers. En ben ik meteen blij dat ik niet zo vaak televisie kijk, zodat ik ze waarschijnlijk niet tegenkom in mijn stille huiskamer.

Vanuit de trein zie ik een groot reclamebord waarop telkens een nieuwe advertentie te zien is. Als je er een beetje vaag naar kijkt, wat niet echt kijken is, zie je niets. Maar mijn aandacht wordt getrokken door een blij lachend hoofd dat ik een raar hoofd vind. Het is een man of een vrouw die op een man lijkt, je weet het niet, in ieder geval met een baard en wat vreemde dingen op het hoofd, dingen die aan carnaval doen denken. Ik ben blij dat deze persoon niet tegenover me zit in de trein, want zo iemand is zó veel dat ik er benauwd van word.

Of ik het las of hoorde of droomde, weet ik niet. Misschien kwam het, zoals dat heet, `gewoon uit mezelf’, maar goed, laat ik er maar van uitgaan dat ik het hoorde. Iemand had iets gekocht op een rommelmarkt, een oud dingetje, maar begerenswaardig en best wel zeldzaam, en zei desgevraagd wat hij ervoor betaald had, waarop de steller van die vraag lachend een nieuwe vraag uitriep: “Je hebt toch wel afgedongen?!” Ja, waarschijnlijk overkwam het me zelf, want terwijl ik dit noteer, voel ik lichte woede, van die woede waarmee je niet uit de voeten kunt.

Zaterdag moest ik op een UIT-markt zijn. Er waren er veel afgelopen weekend, misschien komend weekend ook. Ik schrijf `moest’ omdat ik er niet vrijwillig naartoe ga. Het culturele aanbod voor de komende tien maanden wordt er geëtaleerd en zoiets confronteert je alleen maar met tijdgebrek. Ik wil heel veel, maar kom er niet toe. In een theaterzaaltje moest ik samen met zangeres Beatrice van der Poel laten zien en horen waarmee we de twee laatste maanden van het jaar door het land trekken.

Geen zin? Geen zin? Dan máák je maar zin! Wie kent die woorden niet? In onze kinderjaren werden ze vaak tegen ons gezegd, want toen had je vaak geen zin in iets. Of dat vaker dan later was, weet ik niet. Wel dat ik vind dat je het mocht zeggen wanneer je kon uitleggen waaróm je ergens geen zin in had. 

Paar jaar geleden moest ik een lezing geven in een klein dorp in het noorden van het land, in een cultureel centrum met een sterke streekfunctie, ongeveer 120 vrouwen die nog niet zo lang geleden plattelandsvrouwen heetten. De lezing begon om 2 uur en ik was te vroeg en wandelde door het dorp, om de tijd te doden, zoals dat heet, wat ik als kind al een merkwaardige uitdrukking vond. De tijd leek daar bovendien al dood, want er was niemand te zien. De meeste huizen zagen er redelijk nieuw uit, ook duur, maar dat geld had weinig met goede smaak te maken.

Gisterochtend hoorde ik vroeg op de radio een gesprek met een huisarts die vertelde dat het nuttig is dat zijn collega´s zich de-escalerende technieken eigen maken. Agressie tegen huisartsen komt steeds vaker voor. Deze week weer. Er zijn mensen die dan uitroepen: “In wat voor land leven we?” Veel vragen vind ik aantrekkelijk, maar deze niet, want we nemen meestal nooit de tijd rustig over een antwoord na te denken. 

Altijd prettig om een zin te beginnen met `Nooit geweten dat’, want dat betekent dat je iets weet wat je nog niet wist. Het gaan dan om een weetje dat je had kúnnen weten, dus niet: Nooit geweten dat Ed Nijpels 35 jaar geleden een verhouding had met Linda de Mol. Want dat was geheim. Een woordvoerder van Linda de Mol ontkent dat trouwens. Linda de Mol zal het bericht dus ook niet bekend hebben gemaakt. Nee, Ed Nijpels. Maar waarom? Beschouwt hij het als een wapenfeit dat het prima doet in de herfst van zijn carrière? Misschien.

Op 4 november 1963 kreeg mijn vader voor zijn verjaardag Van Dale, Groot Woordenboek der Nederlandse Taal cadeau. Dat was nogal een uitgave toen, mijn moeder had ervoor gespaard en mijn vader was ontzettend blij. Hij vertelde mij er ook van alles over, bijvoorbeeld wanneer een woord in het woordenboek komt, dat soort dingen. Ik werd een maand later 12 en was zeer onder de indruk, 2632 pagina’s, ik had nog nooit zo’n dik boek gezien!