Waar gaat het allemaal ook alweer over? Over welke belangen? Welke idealen? Ik stel me nabestaanden voor die op televisie het rampgebied zien en zich afvragen waar hij ligt of zij, hoe het gegaan is die laatste seconden. Ja, wat is er aan de hand? Wie wil wat? Over de onthutsende foto waarop we een militair zien die in de ene hand een speelgoedaap heeft en in de andere een geweer en een sigaret, is al veel gezegd. De speelgoedaap is een knuffel, maar dat is die in de hand van de militair natuurlijk niet.
Op de laatste dagen van de Vierdaagse denk ik graag aan de luchtige, ja fééstelijke spanning die in de stad van mijn jeugd hing. Vandaag kan ik er helaas niet bij zijn, maar twee jaar geleden was ik dat wel en ik merkte dat ik met mijn blik van toen naar nu keek. Dat doe ik vaker wanneer ik Nijmegen ben. In mijn stukjes waarin ik over de Vierdaagse schreef, mijmerde ik eerder al over lopers die twee keer het laatste gedeelte van de Via Gladiola aflegden. Ze konden er geen genoeg van krijgen. Thuis of op het werk werden ze nooit toegejuicht, nu wel.
Het is het omgekeerde van wat met Sinterklaas gebeurt: een grote menigte viert de aanvang van zijn triomftocht, maar niemand zwaait hem uit. Over drie dagen juichen we in Nijmegen de wandelaars toe die de Vierdaagse hebben afgelegd, maar wie stond vanochtend bij de Wedren toen ze aan hun prestatie begonnen? Er waren natuurlijk wel toeschouwers, maar daar praat je eigenlijk niet over. Het is nogal wat, zo’n begin: 46.000 deelnemers in de duisternis van de ochtend. Mijn vader en ik zijn ooit wezen kijken, eind jaren vijftig, dus niet eens zo heel lang geleden.
Onweer om heimwee naar te hebben, dat van eergisternacht. Natuurlijk snap ik dat je weinig met deze mededeling kunt, als je kelder onder water liep of de bliksem een boom op je huis knalde, maar zelf ben ik een liefhebber van noodweer, vooral dus van onweer dat niet te kort duurt. Eergisternacht werd ik dus op mijn wenken bediend. Rond half drie kwam het lekker dreigend aanrollen, ik werd er meteen wakker van en ging voor het raam zitten wachten.
Goed dat je herinneringen ook kunt afsluiten. Ik wist niet dat het kon, maar na een dagje bezinning weet ik het wel. Ben blij dat we zondag niet tegen Duitsland hoeven te spelen. De dagen voorafgaande aan woensdag hoorde ik iets te vaak korte, vage gesprekken over veertig jaar geleden. Ik snap dat wel, maar nu is het klaar. Nederland verloor van Duitsland dat toen nog West-Duitsland heette, want Europa zag er anders uit. Je krijgt soms de indruk dat Nederland het recht had die wedstrijd te winnen, maar ze wonnen niet.
Onze gezondheid loopt geen gevaar bij een bezoek aan een lunchroom, begrijp ik. (Even iets anders dan voetbal.) Ik lees over een onderzoek dat verricht naar hygiëne. Misschien zie ik iets over het hoofd, maar het gaat dus vooral over lunchrooms. Mooi woord uit een andere tijd: lunchroom. Althans in mijn beleving. Nooit spreek ik meer in een lunchroom af. Ik passeer er een als ik van station Arnhem naar de winkelstraat loop. De schnitzel is er populair, stel ik vaak vast. Wil ik bij wijze van lunch een schnitzel eten?
Iedereen die ik spreek, is opgewonden vanwege de wedstrijd van morgenavond, ook mensen van wie ik dat niet zou verwachten. Ik ben het ook en moet mijn best doen me bezig te houden andere zaken die aandacht vragen. Soms denk ik: als we morgenavond verliezen, hoe moet het dan daarna met ons? Ik heb nu al het gevoel dat we dan ineens alleen gelaten worden in een zomer waarmee we ons geen raad weten. Ja, de Tour is er nog, maar daar moet je net zin in hebben. Ik heb dat nooit, maar dat komt omdat ik de puntentelling niet begrijp.
Toen het zaterdagavond tegen half tien stil begon te worden op straat, keek ik nog even naar buiten. Stilte op straat vind ik aantrekkelijk. Er passeerden een man en een vrouw, duidelijk een echtpaar – ik moet ooit nog eens helder omschrijven waaraan dat precies te zien is. Hij was geheel in het oranje, met een hoofddeksel dat leek op de kop van de leeuw. Ook zijn gezicht was oranje geverfd. Hij zag er gespannen uit. Dat veroorzaakte ook iets droevigs in zijn uitstraling, vooral omdat hij moeizaam met die spanning omging. Zijn vrouw begeleidde hem.
Natuurlijk zijn er mensen die zogenaamd niet snappen waarom we zo bezig zijn met `dat’ voetbal. En dat moet je dan uitleggen. Word ik chagrijnig van, even maar, want dan is het weer over omdat ik aan de wedstrijd van vanavond denk. O ja, die mensen vragen ook: `Wat is er dan vanavond?’ Toen ik laatst Costa Rica zag spelen, dacht ik: die pakken we wel. Ik sprak die gedachte zelfs hardop uit. Dat moet ik niet doen. Ik heb niet zo veel verstand van voetbal als iedereen, maar weet wel dat de spelers van Costa Rica anders in de wedstrijd staan dan ons elftal.
Iemand zijn lintje afnemen, ja, dat is een tragiek die moeilijk te duiden is. Critici van de homeopathisch arts Jan Scholten willen dat minister Schippers dat doet. Die critici vinden Jan Scholten een oplichter, omdat hij korreltjes uitdeelt aan doodzieke Aidspatiënten in Afrika. Lijkt me een onzinnige gang van zaken, maar dat zeg ik niet, want ik kan het als ondeskundige niet beoordelen. Ik lees dat Jan Scholten Aids geen ziekte vindt, maar een symptoom van iets. Keek ik van op. Waarvan dan?
